Είναι κοινή εμπειρία πλέον σε μια παρέα να υπάρχει κάποιος που δίνει περισσότερη προσοχή στο κινητό και λιγότερη στους συνομιλητές του που βρίσκονται δίπλα του.
Προφάνως, δεν είναι κακό να απαντήσεις σε ένα επείγον μήνυμα ή να δείξεις ένα αστείο βίντεο, αλλά πολλές φορές συχνά η προσοχή μας «κολλάει» στην οθόνη χωρίς να το καταλάβουμε.
Ο βασικός λόγος: Όταν το τηλέφωνο βρίσκεται με την οθόνη προς τα πάνω, κάθε νέα ειδοποίηση ενεργοποιεί την οθόνη, οδηγώντας σε αισθητή κατανάλωση ενέργειας. Με την τοποθέτηση του κινητού με την οθόνη στραμμένη προς τα κάτω, η πιθανότητα τυχαίας ενεργοποίησης μειώνεται, προσφέροντας άμεσο όφελος στην αυτονομία της συσκευής.
Ο αρθρογράφος Jason Chun, μέσα από τη δική του καθημερινή εμπειρία, εξηγεί γιατί έχει υιοθετήσει τη συνήθεια να αφήνει το κινητό του τηλέφωνο με την οθόνη στραμμένη προς τα κάτω όταν βρίσκεται σε δημόσιους ή κοινωνικούς χώρους. Όπως σημειώνει, υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι για αυτή την επιλογή: η εξοικονόμηση μπαταρίας, η ενίσχυση της κοινωνικής ευγένειας και η συνειδητή αποστασιοποίηση από την υπερβολική παρουσία του κινητού στην καθημερινότητα.
Εξοικονόμηση ενέργειας μέσα από την απενεργοποίηση της οθόνης
Ο πρώτος λόγος είναι καθαρά πρακτικός και σχετίζεται με τη διαχείριση της ενεργειακής κατανάλωσης της συσκευής. Όταν το τηλέφωνο βρίσκεται με την οθόνη προς τα πάνω, κάθε νέα ειδοποίηση έχει ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση της οθόνης, έστω και για λίγα δευτερόλεπτα. Αν και μία μεμονωμένη ειδοποίηση δεν επηρεάζει σημαντικά τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας, το άθροισμα δεκάδων ή και εκατοντάδων τέτοιων περιστατικών μέσα στη διάρκεια της ημέρας μπορεί να οδηγήσει σε αισθητή κατανάλωση ενέργειας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε περιπτώσεις χρηστών με αυξημένη ψηφιακή δραστηριότητα, όπως όσοι συμμετέχουν σε πολλές ομαδικές συνομιλίες ή έχουν ενεργοποιημένες ειδοποιήσεις από πολλαπλές εφαρμογές.
Με την τοποθέτηση του κινητού με την οθόνη στραμμένη προς τα κάτω, η πιθανότητα τυχαίας ενεργοποίησης μειώνεται αισθητά, με άμεσο όφελος για την αυτονομία της συσκευής. Η εξοικονόμηση αυτή, αν και φαινομενικά μικρή, αποκτά σημασία στο σύνολο της ημερήσιας χρήσης, ιδιαίτερα για όσους επιδιώκουν να χρησιμοποιούν τη συσκευή τους χωρίς την ανάγκη ενδιάμεσης φόρτισης.
Ένδειξη κοινωνικού σεβασμού και αποφυγή απόσπασης προσοχής
Η δεύτερη αιτία είναι βαθύτερα κοινωνική και αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι χρήστες δείχνουν σεβασμό στους συνομιλητές και το περιβάλλον τους. Η συνεχής ενεργοποίηση της οθόνης από εισερχόμενες ειδοποιήσεις, ιδιαίτερα σε περιβάλλοντα με χαμηλό φωτισμό, όπως μπαρ ή εστιατόρια, λειτουργεί ως μόνιμη πηγή απόσπασης τόσο για τον ίδιο τον χρήστη όσο και για τους γύρω του.
Όπως αναφέρει η Michelle Davis, κλινική ψυχολόγος, η διατήρηση της οπτικής επαφής είναι κρίσιμος παράγοντας για την ποιότητα της ανθρώπινης επικοινωνίας:
«Η οπτική επαφή αποτελεί μία από τις ισχυρότερες μορφές ανθρώπινης σύνδεσης. Η νευροεπιστήμη έχει δείξει ότι όταν δύο άτομα κοιτάζονται στα μάτια, παρατηρείται συγχρονισμός στην εγκεφαλική τους δραστηριότητα, γεγονός που ενισχύει την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας και την αμοιβαία ενσυναίσθηση. Αυτός ο συγχρονισμός μπορεί να διακοπεί ακόμη και από μια στιγμιαία στροφή της προσοχής προς μια ψηφιακή συσκευή».
Μέσα από αυτή τη σκοπιά, η απλή πράξη της απόκρυψης της οθόνης και άρα του περιορισμού των οπτικών ερεθισμάτων από ειδοποιήσεις, λειτουργεί ως μια αποτελεσματική έκφραση ενδιαφέροντος προς τον συνομιλητή και της πρόθεσης να είναι κανείς ουσιαστικά παρών στη συζήτηση.
Μείωση της «κυριαρχίας» του κινητού στην καθημερινότητα
Η τρίτη αιτία που παραθέτει ο Chun είναι περισσότερο προσωπική, αλλά αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη τάση και προβληματισμό που υπάρχει για πολλούς γύρω από την υπερβολική ψηφιακή ενασχόληση. Όπως σημειώνει, από τότε που εγκατέλειψε το iPhone Mini και υιοθέτησε ένα μοντέλο «κανονικού» μεγέθους, αντιλήφθηκε πόσο εύκολα η μεγαλύτερη οθόνη λειτουργεί ως εργαλείο προσέλκυσης και συγκράτησης της προσοχής του.
Η ίδια η φυσική διάσταση της συσκευής, αλλά και η αυξανόμενη ποιότητα και ελκυστικότητα του περιεχομένου που προβάλλεται μέσω αυτής, έχουν οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου το κινητό ανταγωνίζεται ευθέως τον υπόλοιπο κόσμο:τους ανθρώπους, τα βιβλία, τις ταινίες, τις στιγμές. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «το κινητό μου συχνά κερδίζει». Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η στρατηγική του να τοποθετεί τη συσκευή ανάποδα λειτουργεί ως μια ελάχιστη αλλά συνειδητή προσπάθεια να μειώσει τη διαρκή της επιρροή.